Δεκάδες χιλιάδες μετανάστες που, υπό φυσιολογικές συνθήκες, θα έπρεπε να έχουν εγκαταλείψει τη Γερμανία, απέκτησαν δικαίωμα νόμιμης παραμονής χάρη στο Chancenaufenthaltsrecht (δικαίωμα ευκαιρίας) που εισήγαγε η κυβέρνηση Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και Φιλελευθέρων.
Αυτό αποκαλύπτουν επίσημα στοιχεία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, έπειτα από κοινοβουλευτική ερώτηση του βουλευτή του AfD, Sebastian Münzenmaier.
Συνολικά, 82.474 άτομα είχαν αποκτήσει άδεια παραμονής έως τις 28 Φεβρουαρίου 2025, σύμφωνα με το άρθρο §104c του νόμου περί αλλοδαπών.
Από αυτούς, σχεδόν 6.000 άτομα είχαν μη διαπιστωμένη ταυτότητα: είτε δεν παρουσίασαν ποτέ διαβατήριο, είτε έδωσαν ψευδή στοιχεία στις αρχές, είτε υπήρξαν λάθη από την πλευρά των γερμανικών υπηρεσιών.
Παραμονή και χωρίς διαβατήριο
Το Chancenaufenthaltsrecht, που τέθηκε σε ισχύ στο τέλος του 2022, αφορά μετανάστες που ζούσαν τουλάχιστον πέντε χρόνια στη Γερμανία και βρίσκονταν σε καθεστώς ανοχής (Duldung) – δηλαδή είχαν λάβει απόφαση απέλασης, αλλά αυτή δεν είχε εκτελεστεί.
Συχνά, οι λόγοι σχετίζονταν με ανεπαρκή στοιχεία ταυτότητας ή έλλειψη συνεργασίας με τις αρχές.
Με το νέο νόμο, οι δικαιούχοι είχαν περιθώριο 18 μηνών για να αποκτήσουν οριστική άδεια παραμονής, αρκεί να πληρούσαν βασικές προϋποθέσεις: στοιχειώδη γνώση της γερμανικής γλώσσας, δυνατότητα οικονομικής αυτοσυντήρησης μέσω εργασίας και τεκμηρίωση της ταυτότητάς τους.
Το επίδομα Bürgergeld αντί του επιδόματος ασύλου
Η εφαρμογή του μέτρου είχε και οικονομικές επιπτώσεις: όσοι απέκτησαν την άδεια παραμονής μεταφέρθηκαν αυτόματα στο καθεστώς του Bürgergeld (επίδομα πολιτών), το οποίο είναι σημαντικά πιο υψηλό από το περιορισμένο επίδομα που δίνεται σε αιτούντες άσυλο.
Η αντιπολίτευση, κυρίως CDU/CSU, άσκησε έντονη κριτική, προειδοποιώντας ότι το μέτρο ενθαρρύνει παραπλανητική συμπεριφορά, αφού ακόμη και άτομα που δεν ταυτοποιήθηκαν επίσημα, απέκτησαν νομιμοποίηση.
Η κυβέρνηση απαντά πως ο νόμος έδωσε προοπτική σε ανθρώπους που ζούσαν για χρόνια με νομική αβεβαιότητα, κυρίως οικογένειες με παιδιά και άτομα που είχαν ήδη ενταχθεί στη γερμανική κοινωνία.
Τέλος στο νόμο ευκαιρίας από το 2025
Το Chancenaufenthaltsrecht έχει προβλεφθεί να λήξει στα τέλη του 2025. Η νέα κυβέρνηση συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών σχεδιάζει να μην ανανεώσει την ισχύ του.
Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, το σχέδιο της νέας κυβέρνησης προβλέπει αποκλεισμό του δικαιώματος παραμονής για όσους δεν έχουν αποδεδειγμένη ταυτότητα.
Αντίθετα, η κυβέρνηση Σολτς επέμενε ότι η ρύθμιση συνέβαλε στην κατάργηση των αλυσιδωτών καθεστώτων ανοχής (Kettenduldung), που εγκλώβιζαν για χρόνια μετανάστες χωρίς σταθερό νομικό καθεστώς.
