Η γερμανική κυβέρνηση προχωρά σε μαζικές νέες επενδύσεις, με στόχο την υποδομή, την κλιματική πολιτική και την άμυνα. Ωστόσο, αυτή η στρατηγική έρχεται με βαρύ τίμημα, καθώς η χώρα θα καταγράψει νέο ιστορικό ρεκόρ χρέους, φτάνοντας τα 1,6 τρισεκατομμύρια ευρώ.

Το οικονομικό πακέτο, που εγκρίθηκε με τη στήριξη SPD, CDU και Πρασίνων, προβλέπει τη δημιουργία ενός νέου «ειδικού ταμείου» (Sondervermögen) ύψους 500 δισεκατομμυρίων ευρώ, παράλληλα με τη χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων που περιορίζουν τη νέα δανειοδότηση.

Η «σχολή της λιτότητας» που καθόριζε τη γερμανική οικονομική πολιτική τις τελευταίες δεκαετίες φαίνεται να δίνει τη θέση της σε μια νέα εποχή αυξημένου κρατικού δανεισμού.

Η ιστορία του γερμανικού κρατικού χρέους

Η Γερμανία δεν είναι άγνωστη στη δανειοληπτική πολιτική, καθώς τα κρατικά χρέη συνοδεύουν τη χώρα από τη δεκαετία του 1950.

1950: Η μεταπολεμική Γερμανία ξεκινά με χρέος 3,4 δισεκατομμυρίων ευρώ (σε σημερινές τιμές).
1975: Το χρέος αυξάνεται στα 100 δισ. ευρώ, λόγω της πετρελαϊκής κρίσης και της αύξησης της ανεργίας.
1990: Η επανένωση της Γερμανίας οδηγεί σε έκρηξη του χρέους – μέχρι το τέλος της θητείας του Χέλμουτ Κολ, το χρέος ανέρχεται στα 745,3 δισ. ευρώ.
2008: Η χρηματοπιστωτική κρίση αναγκάζει τη Γερμανία να αναλάβει νέα χρέη για να σώσει τις τράπεζες.
2010-2019: Η πολιτική της «Μαύρης Μηδενικής Οικονομίας» (Schwarze Null) καταφέρνει να περιορίσει τη νέα δανειοδότηση.
2020-σήμερα: Η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση αναγκάζουν την κυβέρνηση να χαλαρώσει τη δημοσιονομική πολιτική και να αυξήσει ξανά τον δανεισμό.

Τα νέα χρέη: Οικονομικό σχέδιο ή ρίσκο;

Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι οι νέες επενδύσεις είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας της Γερμανίας.

Θετικά επιχειρήματα:

• Τα δάνεια χρησιμοποιούνται για μακροπρόθεσμες επενδύσεις σε υποδομές, πράσινη ενέργεια και άμυνα.
• Η γερμανική οικονομία παραμένει ισχυρή, με χαμηλή ανεργία και σημαντικά φορολογικά έσοδα.
• Το κόστος δανεισμού ήταν χαμηλό μέχρι πρόσφατα, λόγω των μηδενικών επιτοκίων.

Ανησυχίες και κίνδυνοι:

• Τα επιτόκια αυξάνονται, κάτι που σημαίνει ότι το κόστος αποπληρωμής των δανείων θα είναι πολύ υψηλότερο.
• Η Γερμανία δεν έχει ξεκάθαρο σχέδιο αποπληρωμής – πολλοί ειδικοί ανησυχούν ότι τα χρέη θα επιβαρύνουν τις μελλοντικές γενιές.
• Η δημιουργία «ειδικών ταμείων» αντί για απευθείας καταγραφή των χρεών κρύβει το πραγματικό μέγεθος του οικονομικού ελλείμματος.

Ομοσπονδιακό Ελεγκτικό Συνέδριο: «Δεν υπάρχει μέλλον στο χρέος»

Ο Γερμανικός Ομοσπονδιακός Ελεγκτικός Μηχανισμός (Bundesrechnungshof) απευθύνει αυστηρές προειδοποιήσεις στην κυβέρνηση.

«Οι βασικές λειτουργίες του κράτους – όπως η άμυνα και οι υποδομές – θα πρέπει να χρηματοδοτούνται από τακτικά έσοδα και όχι με χρέη», αναφέρει σε έκθεσή του.

Επιπλέον, το Ελεγκτικό Συνέδριο υπολογίζει ότι μόνο οι πληρωμές τόκων για το χρέος μπορεί να φτάσουν τα 37 δισ. ευρώ ετησίως έως το 2035. Για σύγκριση, οι τρέχουσες πληρωμές τόκων ανέρχονται σε 39,6 δισ. ευρώ.

Η προειδοποίηση είναι ξεκάθαρη: Αν συνεχιστεί αυτή η πολιτική, το γερμανικό κράτος θα καταναλώνει τεράστιο μέρος των εσόδων του μόνο για την αποπληρωμή των παλιών χρεών.

Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον της Γερμανίας;

Η σημερινή οικονομική πολιτική της Γερμανίας αλλάζει ριζικά, με περισσότερη κρατική παρέμβαση και χαλαρότερη δημοσιονομική πολιτική.

Ωστόσο, οι οικονομικοί αναλυτές προειδοποιούν ότι η μαζική αύξηση του χρέους θα μπορούσε να οδηγήσει σε:

• Αύξηση φόρων για να καλυφθούν οι δαπάνες.
• Μείωση κοινωνικών επιδομάτων στο μέλλον.
• Περιορισμό κρατικών επενδύσεων λόγω των υψηλών πληρωμών τόκων.
• Το μόνο βέβαιο είναι ότι η «κρίση του χρέους» θα απασχολήσει τη Γερμανία για δεκαετίες.