Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, επανέρχεται δριμύτερος στην ατζέντα του προστατευτισμού, επιβάλλοντας πρωτοφανείς δασμούς σε παγκόσμιο επίπεδο…
Επικαλούμενος «άδικες εμπορικές πρακτικές» εκ μέρους των εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ, ανακοίνωσε ένα νέο, πολυεπίπεδο πακέτο μέτρων με σοβαρές επιπτώσεις στη διεθνή οικονομία.
Τι ακριβώς ανακοίνωσε ο Τραμπ
Οι ΗΠΑ θα επιβάλλουν καθολικό δασμό σε όλες τις εισαγωγές, ανεξαρτήτως χώρας.
Παράλληλα, από τις 9 Απριλίου ενεργοποιείται ένας επιπλέον μηχανισμός, ο οποίος επιβάλει ακόμη υψηλότερους δασμούς σε συγκεκριμένες χώρες, χαρακτηριζόμενες από τον Τραμπ ως «χειρότεροι παραβάτες».
Πρόκειται για κράτη με τα οποία οι ΗΠΑ εμφανίζουν μεγάλα εμπορικά ελλείμματα.
Η φιλοσοφία πίσω από το πακέτο βασίζεται στην αρχή της αμοιβαιότητας.
Η Ουάσινγκτον υποστηρίζει ότι πολλές χώρες καθιστούν δύσκολη την πρόσβαση των αμερικανικών προϊόντων στις αγορές τους, μέσω δασμών, επιδοτήσεων, περιορισμών εισαγωγής, κλοπής πνευματικής ιδιοκτησίας ή χειραγώγησης συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Ο νέος μηχανισμός δασμών υπολογίζει για κάθε χώρα έναν «συντελεστή εμπορικής ανισότητας», από τον οποίο προκύπτει ο αντίστοιχος δασμός.
Ο τελικός δασμός αντιστοιχεί στο ήμισυ του υπολογισμένου συντελεστή, όπως δήλωσε ο ίδιος ο Τραμπ: «Είμαστε καλοί άνθρωποι».
Οι συνέπειες για την Ε.Ε. και τη Γερμανία
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εντάσσεται στη λίστα με δασμούς 20%. Αν και η Γερμανία δεν κατονομάζεται, υπάγεται στις γενικές ρυθμίσεις για την Ε.Ε.
Η κριτική του Τραμπ δεν περιορίζεται στους δασμούς: καταγγέλλει και τον ΦΠΑ των ευρωπαϊκών κρατών ως εμπόδιο στις εξαγωγές αμερικανικών προϊόντων.
Βέβαια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαντά πως ο ΦΠΑ επιβάλλεται σε όλα τα προϊόντα, εγχώρια και εισαγόμενα, και άρα δεν αποτελεί διάκριση.
Η Ουάσινγκτον ισχυρίζεται πως συνολικά η Ε.Ε. επιβάλει δασμούς 39% στα αμερικανικά προϊόντα. Πώς υπολογίστηκε αυτός ο αριθμός παραμένει άγνωστο. Αντιθέτως, η Ε.Ε. αναφέρει ότι ο μέσος δασμός στις εμπορικές ροές Ε.Ε.-ΗΠΑ είναι μόλις 1%.
Η πιο σαφής απόκλιση εντοπίζεται στον αγροτικό τομέα, με την Ε.Ε. να διατηρεί σημαντικά υψηλότερους δασμούς στα γαλακτοκομικά, το κρέας, τη ζάχαρη και τα πουλερικά.
Αντίστοιχα, οι ΗΠΑ επιβάλουν υψηλότερους δασμούς σε χημικά, πλαστικά, έργα τέχνης και αντίκες.
Ποιες χώρες πλήττονται περισσότερο και γιατί λείπει η Ρωσία
Η σκληρότερη τιμωρία επιβάλλεται σε μικρά κράτη όπως το Lesotho και οι νησίδες Saint-Pierre et Miquelon, με δασμούς 50%. Ακολουθούν Καμπότζη (49%), Λάος (48%), Μαδαγασκάρη (47%), Βιετνάμ (46%), Μιανμάρ και Σρι Λάνκα (44%), Συρία και Falklandinseln (41%), Μαυρίκιος (40%), Ιράκ (39%), Γουιάνα (38%), Μπαγκλαντές, Μποτσουάνα, Λιχτενστάιν, Σερβία (37%), Ταϊλάνδη (36%), Βοσνία (35%), Κίνα (34%), Σκόπια (33%), Αγκόλα, Φίτζι, Ινδονησία, Ταϊβάν (32%), Λιβύη, Μολδαβία, Ελβετία (31%), Αλγερία, Ναούρου, Νότια Αφρική (30%), Ινδία (26%), Νότια Κορέα (25%), Ιαπωνία (24%), και Ε.Ε. (20%).
Εκπληκτική απουσία: η Ρωσία δεν περιλαμβάνεται στη λίστα. Εκπρόσωπος του Τραμπ δήλωσε στην Axios ότι οι αμερικανικές κυρώσεις έχουν ήδη ουσιαστικά παγώσει τον εμπορικό δίαυλο με τη Ρωσία.
Ωστόσο, οι εμπορικές συναλλαγές ΗΠΑ-Ρωσίας συνεχίζονται σε κάποιους τομείς, όπως τα λιπάσματα.
Η συνέχεια και ο “εθνικός συναγερμός”
Ο Τραμπ κήρυξε εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης, επικαλούμενος οικονομικές και γεωπολιτικές απειλές.
Όπως είπε εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, οι δασμοί δεν αίρονται ακόμη και αν μια χώρα μειώσει τους δασμούς της, εκτός αν αρθούν όλα τα εμπόδια (π.χ. επιδοτήσεις).
Τα μέτρα αυτά θα ισχύουν μέχρι ο Τραμπ διαπιστώσει προσωπικά πως έχει αρθεί η απειλή από τις ανισότητες στο εμπόριο.
Ειδικοί δασμοί και νέες απειλές
Πριν την τωρινή ανακοίνωση, οι ΗΠΑ είχαν ήδη επιβάλει 25% δασμούς σε εισαγόμενα αυτοκίνητα, ατσάλι και αλουμίνιο.
Οι νέοι καθολικοί δασμοί δεν επηρεάζουν τις προηγούμενες κυρώσεις, οι οποίες παραμένουν ενεργές.
Επιπλέον, ο Λευκός Οίκος αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο για νέες στοχευμένες κυρώσεις σε ημιαγωγούς, φαρμακευτικά προϊόντα και κρίσιμα ορυκτά.
Η απάντηση της Ε.Ε.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζει αντίμετρα. Η Ursula von der Leyen δήλωσε ότι ένα πρώτο πακέτο αντίδρασης για τους δασμούς σε χάλυβα έχει ήδη οριστικοποιηθεί, και εξετάζονται πρόσθετα μέτρα.
Η Ε.Ε. τονίζει ότι προτιμά τη διαπραγμάτευση αλλά είναι έτοιμη να προστατέψει τα συμφέροντά της.
Ποια θα είναι τα αντίμετρα της Ευρώπης
Σύμφωνα με πηγές της Κομισιόν, εξετάζεται η επαναφορά των ανασταλμένων δασμών σε αμερικανικά προϊόντα όπως τζιν, ουίσκι Bourbon, μηχανές και φυστικοβούτυρο.
Παράλληλα, σχεδιάζονται ειδικοί φόροι σε ψηφιακές υπηρεσίες αμερικανικών κολοσσών, όπως Google, Amazon, Netflix και η πλατφόρμα X του Elon Musk.
Τι μπορεί να προσφέρει η Ε.Ε. στον Τραμπ
Η Κομισιόν εξετάζει την πιθανότητα συμφωνίας για αύξηση των εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ, αντικαθιστώντας τη Ρωσία.
Επίσης, ενδέχεται να προσφερθεί πρόσβαση της αμερικανικής πολεμικής και αγροτικής βιομηχανίας στην ευρωπαϊκή αγορά.
Έχουν πιθανότητες επιτυχίας οι διαπραγματεύσεις;
Παραμένει ασαφές. Ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν Jean-Claude Juncker, γνωστός για την επιτυχία του να αποτρέψει δασμούς την πρώτη θητεία Τραμπ, είχε δηλώσει πως «ο Τραμπ θέλει συμφωνίες που να του φαίνονται νίκη στο εσωτερικό. Αν του τις δώσεις, προχωράς».
