Στις 16 και 22 Μαρτίου 2020, η γερμανική κυβέρνηση επέβαλε ένα πρωτοφανές lockdown για να περιορίσει την εξάπλωση του κορωνοϊού.

Σχολεία, εστιατόρια, θέατρα, αθλητικές εγκαταστάσεις και καταστήματα έκλεισαν, ενώ οι πολίτες κλήθηκαν να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους.

Πέντε χρόνια μετά, η συζήτηση για τα μέτρα αυτά συνεχίζεται, με διχασμένες απόψεις για το αν ήταν αναγκαία ή υπερβολικά.

Πώς ξεκίνησε το πρώτο lockdown στη Γερμανία;

Την άνοιξη του 2020, η Γερμανία βρισκόταν αντιμέτωπη με την πρώτη μεγάλη έξαρση της πανδημίας.

Οι ομοσπονδιακές και τοπικές κυβερνήσεις είχαν ήδη εφαρμόσει κάποια περιοριστικά μέτρα, αλλά ο αριθμός των κρουσμάτων συνέχιζε να αυξάνεται.

Στις 16 Μαρτίου, η τότε καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ ανακοίνωσε ένα ενιαίο σχέδιο περιορισμών, το οποίο έγινε ακόμα αυστηρότερο στις 22 Μαρτίου.

Οι νέοι κανόνες απαγόρευαν τις δημόσιες συναθροίσεις, περιόριζαν τη λειτουργία των καταστημάτων και έκλειναν τα εστιατόρια (εκτός από takeaway και delivery).

Πόσο αποτελεσματικό ήταν το 1ο Lockdown στη Γερμανία;

Οι περιορισμοί διατηρήθηκαν μέχρι τις αρχές Μαΐου 2020, όταν ξεκίνησαν σταδιακές χαλαρώσεις.

Τα καταστήματα άνοιξαν ξανά, αλλά με υποχρεωτική μάσκα και όρια πελατών.

Η Μέρκελ, υπερασπιζόμενη τη στρατηγική της, είχε δηλώσει αργότερα ότι η εναλλακτική θα ήταν ένα ανεξέλεγκτο κύμα κρουσμάτων που θα κατέρρεε το σύστημα υγείας.

Στα απομνημονεύματά της, αναφέρει πως οι θάνατοι από COVID-19 θα μπορούσαν να είναι πολύ περισσότεροι αν η κυβέρνηση δεν είχε λάβει αυτά τα μέτρα.

Τι άλλαξε μετά την πανδημία;

Η πανδημία επανέγραψε τους κανόνες διακυβέρνησης και διαχείρισης κρίσεων.

Αν και τα περισσότερα περιοριστικά μέτρα έχουν λήξει από το Πάσχα του 2023, το γερμανικό νομικό πλαίσιο παραμένει ανοιχτό για νέες υγειονομικές κρίσεις.

Το Νόμος περί Προστασίας από Λοιμώξεις (Infektionsschutzgesetz) περιλαμβάνει ακόμα τη δυνατότητα να κηρύξει το κοινοβούλιο μια «κατάσταση εθνικής επιδημικής ανάγκης», επιτρέποντας την επιβολή νέων μέτρων χωρίς χρονοβόρες κοινοβουλευτικές διαδικασίες.

Πώς βλέπουν οι Γερμανοί σήμερα το πρώτο lockdown;

Μια νέα δημοσκόπηση του Ινστιτούτου YouGov δείχνει ότι 56% των Γερμανών πιστεύουν ότι τα lockdowns ήταν σωστά, με 21% να δηλώνουν ότι ήταν απολύτως αναγκαία και 35% να τα θεωρούν «μάλλον σωστά».

Ωστόσο, 20% τα θεωρούν απόλυτα λανθασμένα και 19% δηλώνουν ότι ήταν υπερβολικά.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι:

• 50% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι το lockdown ήταν ψυχολογικά επιβαρυντικό.
• 52% πιστεύουν ότι οι περιορισμοί ήταν υπερβολικοί και μη στοχευμένοι.

Οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες

Το lockdown προκάλεσε τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις, με τον κρατικό προϋπολογισμό να επιβαρύνεται με δισεκατομμύρια ευρώ για τη στήριξη επιχειρήσεων και εργαζομένων.

Ο τότε Υπουργός Υγείας, Γενς Σπαν, παραδέχθηκε αργότερα ότι τα παιδιά και οι νέοι ήταν οι μεγάλοι χαμένοι της πανδημίας, καθώς δεν προστατεύθηκαν επαρκώς από τις συνέπειες των περιοριστικών μέτρων.

Θα υπάρξει επίσημη αξιολόγηση των lockdowns;

Παρά τις έντονες συζητήσεις και τις διαμάχες γύρω από τα μέτρα της πανδημίας, δεν έχει υπάρξει επίσημη κοινοβουλευτική έρευνα για τον τρόπο που η Γερμανία διαχειρίστηκε την κρίση.

Ο νυν Υπουργός Υγείας, Καρλ Λάουτερμπαχ, έχει ταχθεί υπέρ μιας αναλυτικής αξιολόγησης, δηλώνοντας ότι η έλλειψη δημόσιας συζήτησης αφήνει περιθώρια για θεωρίες συνωμοσίας και δυσπιστία απέναντι στις αρχές.

Τι μένει από την πανδημία;

Παρόλο που οι περισσότεροι περιορισμοί έχουν αρθεί, υπάρχουν ακόμα υποχρεώσεις και νομικές δεσμεύσεις που ισχύουν έως το 2028:

• Στα κρατικά αποθέματα υπάρχουν ακόμα 7 εκατομμύρια δόσεις εμβολίων, οι οποίες θα είναι δωρεάν διαθέσιμες μέχρι το 2026.
• Τα αρχεία των κέντρων τεστ θα διατηρηθούν μέχρι το 2028, ώστε να εντοπιστούν περιπτώσεις οικονομικής απάτης που σχετίζονται με ψευδείς χρεώσεις τεστ.
• Νομικές εκκρεμότητες με φαρμακευτικές εταιρείες για παραδόσεις μασκών και εμβολίων εξακολουθούν να απειλούν τον προϋπολογισμό του κράτους.

Συμπέρασμα: Ήταν σωστό το πρώτο lockdown;

Πέντε χρόνια μετά, οι Γερμανοί παραμένουν διχασμένοι ως προς το αν τα μέτρα της πανδημίας ήταν αναγκαία.

Η ιστορία θα κρίνει αν τα lockdowns έσωσαν ζωές ή αν δημιούργησαν περισσότερα προβλήματα απ’ όσα έλυσαν.