Η Γερμανία αντιμετωπίζει μια κρίση υγείας με βαθιές κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις: εκατομμύρια πολίτες είναι εθισμένοι στο αλκοόλ και στο κάπνισμα, με δεκάδες χιλιάδες θανάτους κάθε χρόνο.
Η νέα ετήσια έκθεση „DHS Jahrbuch Sucht 2025“ που δημοσιεύθηκε από τη Γερμανική Κεντρική Υπηρεσία για Θέματα Εθισμών (DHS) αποκαλύπτει τρομακτικά στοιχεία και εκτιμά πως 99.000 άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως από το κάπνισμα και περίπου 47.500 από το αλκοόλ.
Το αλκοόλ ως καθημερινή τοξική συνήθεια
Ο ερευνητής Jakob Manthey κάνει λόγο για ένα εκτεταμένο φαινόμενο: περισσότερο από το 20% του πληθυσμού καταναλώνει αλκοόλ σε επικίνδυνο ή εξαρτησιογόνο βαθμό.
Ανάμεσα στους ενήλικες ηλικίας 18 έως 64 ετών, περίπου το 9% πληροί τα κριτήρια κατάχρησης ή εξάρτησης.
Και η στατιστική δεν περιλαμβάνει ούτε τους ανήλικους ούτε τους ηλικιωμένους άνω των 65, όπου το πρόβλημα είναι επίσης υπαρκτό.
Ο Manthey επισημαίνει ότι το αλκοόλ είναι τοξική ουσία και κυτταροκτόνο, και υπογραμμίζει πως η πλήρης αποχή είναι η καλύτερη επιλογή, ενώ και η μείωση της κατανάλωσης μπορεί να σώσει ζωές. Ωστόσο, η διαφήμιση αλκοολούχων ποτών στη Γερμανία παραμένει σχεδόν ανεξέλεγκτη.
Σταθερές τιμές αλκοόλ – αυξήσεις στα τρόφιμα
Παρά τις αλλεπάλληλες αυξήσεις σε τρόφιμα, τα αλκοολούχα ποτά παραμένουν σταθερά φθηνά.
Η διευθύντρια της DHS, Christina Rummel, σχολιάζει ειρωνικά: «Ο χυμός πορτοκαλιού γίνεται όλο και ακριβότερος, αλλά η βότκα παραμένει φθηνή».
Η Γερμανία καταγράφει τις πιο προσιτές τιμές αλκοόλ σε όλη την Ευρώπη, γεγονός που εντείνει το πρόβλημα.
Η οικονομική διάσταση του ζητήματος είναι εξίσου σοβαρή: οι ετήσιες ζημιές από το αλκοόλ φτάνουν τα 57 δισ. ευρώ, χωρίς να υπολογιστούν οι κοινωνικές και ψυχολογικές επιπτώσεις.
Τι μπορεί να γίνει; Οι επιστήμονες προτείνουν λύσεις
Η DHS ζητά άμεσες παρεμβάσεις: αύξηση των φόρων κατανάλωσης, περιορισμό της διαφήμισης, επενδύσεις στην πρόληψη και ενίσχυση των δομών στήριξης.
Ο Manthey εκτιμά ότι ακόμη και μια μέση αύξηση τιμής κατά 5% θα μπορούσε να μειώσει την κατανάλωση κατά 2,2% και να αποτρέψει 850 θανάτους ετησίως. Παράλληλα, θα απέφερε στο κράτος έσοδα 1,4 δισ. ευρώ επιπλέον.
Ελπίδα από τη νεολαία
Παρά την εικόνα κρίσης, υπάρχει και μια θετική νότα: η νεότερη γενιά φαίνεται να καταναλώνει λιγότερο αλκοόλ, κάτι που θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια σταδιακή πολιτισμική μεταστροφή στις συνήθειες των Γερμανών.
Το κάπνισμα επιμένει – και παίρνει νέες μορφές
Η εικόνα για το κάπνισμα είναι εξίσου ανησυχητική: πάνω από το 30% των ενηλίκων καπνίζουν, ενώ τα κόστη για την κοινωνία από τον καπνό ανέρχονται σε 97 δισ. ευρώ τον χρόνο.
Αν και οι νέοι δείχνουν μικρότερο ενδιαφέρον για τα παραδοσιακά τσιγάρα, η ανησυχία στρέφεται σε νέες μορφές κατανάλωσης νικοτίνης, όπως οι ηλεκτρονικές συσκευές και τα προϊόντα θέρμανσης καπνού.
Το 2024, μόλις 3,2% των ατόμων άνω των 14 ετών έκαναν χρήση τέτοιων προϊόντων, όμως οι ειδικοί φοβούνται ότι αυτή η τάση ενδέχεται να ενταθεί τα επόμενα χρόνια αν δεν υπάρξει πρόληψη.
