Στο πλαίσιο των εν εξελίξει διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης στη Γερμανία, η ιδέα αφαίρεσης της γερμανικής υπηκοότητας από άτομα με διπλή υπηκοότητα που κρίνονται ως εξτρεμιστές, αντισημίτες ή υποστηρικτές της τρομοκρατίας, έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία σε εκατομμύρια πολιτών.

Η πρόταση προέκυψε μέσα από το κείμενο της αρχικής συμφωνίας συνεργασίας μεταξύ Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών και επιβεβαιώθηκε σε έγγραφα της διαπραγματευτικής ομάδας για τα θέματα εσωτερικής πολιτικής και μετανάστευσης.

Ηχηρές αντιδράσεις από πολίτες και ειδικούς

Η σκέψη και μόνο μιας τέτοιας ρύθμισης προκαλεί ανησυχία και αίσθηση υποβάθμισης σε όσους διαθέτουν δεύτερη υπηκοότητα.

Ο Bilal Shabib, 46 ετών, γεννημένος στη Γερμανία από Σύριους γονείς, δηλώνει χαρακτηριστικά: «Είμαι Γερμανός πολίτης, αλλά πλέον δεν νιώθω ότι η υπηκοότητα μου είναι ασφαλής. Νιώθω σαν πολίτης δεύτερης κατηγορίας».

Ο ίδιος δεν έχει παραβεί ποτέ τον νόμο και εργάζεται ως μηχανικός λογισμικού στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης.

Η κοινωνιολόγος και εγκληματολόγος Gina Wollinger προειδοποιεί ότι ο δημόσιος διάλογος έχει πάρει επικίνδυνη τροπή.

«Η πολιτική αυτή αφήνει να εννοηθεί ότι κάποιοι Γερμανοί είναι λιγότερο… Γερμανοί από άλλους. Η αξία της ιθαγένειας εξαρτάται πλέον από το ποιος είσαι».

Το Σύνταγμα απαγορεύει την αφαίρεση της υπηκοότητας

Το Άρθρο 16 του Γερμανικού Συντάγματος ορίζει ρητά ότι κανένας Γερμανός πολίτης δεν μπορεί να στερηθεί την υπηκοότητα του.

Το άρθρο αυτό θεσπίστηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για να αποτραπεί η επανάληψη εγκλημάτων όπως η συστηματική αφαίρεση της υπηκοότητας από Εβραίους και αντιφρονούντες επί ναζιστικού καθεστώτος.

Παρόλα αυτά, ήδη σήμερα προβλέπεται η απώλεια της γερμανικής υπηκοότητα για άτομα που εντάσσονται οικειοθελώς σε ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις ή στρατιωτικές δυνάμεις άλλου κράτους, εφόσον διατηρούν και δεύτερη υπηκοότητα.

Οι προτεινόμενες αλλαγές ξεπερνούν κάθε προηγούμενο

Ο συνταγματολόγος Thomas Groß από το Πανεπιστήμιο Osnabrück επισημαίνει ότι η πρόταση αυτή απειλεί τη συνταγματική τάξη της χώρας.

«Αν χρησιμοποιήσουμε την υπηκοότητα ως εργαλείο κατά της τρομοκρατίας ή του εξτρεμισμού, ανοίγουμε την “Κουτί της Πανδώρας”. Μελλοντικά, μια πιο ακραία κυβέρνηση θα μπορούσε να την εφαρμόσει κατά πολιτικών αντιπάλων ή μειονοτήτων», τονίζει.

Επιπλέον, οι όροι “εξτρεμιστής”, “αντισημίτης” και “υποστηρικτής της τρομοκρατίας” δεν ορίζονται ξεκάθαρα στο σχετικό κείμενο, γεγονός που εντείνει την ανησυχία.

Η ασάφεια αυτή καθιστά δύσκολη τη διάκριση από την ελευθερία της έκφρασης, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε αυθαίρετες ερμηνείες.

Εκατομμύρια διπλοί υπήκοοι χωρίς δυνατότητα παραίτησης

Στη Γερμανία ζουν σήμερα περίπου 5,8 εκατομμύρια πολίτες με διπλή υπηκοότητα.

Πολλοί από αυτούς δεν έχουν καν τη δυνατότητα να αποποιηθούν τη δεύτερη υπηκοότητα τους.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν πολίτες με υπηκοότητα από Συρία, Ιράν, Τυνησία, Κόστα Ρίκα ή Μαλδίβες, χώρες όπου η παραίτηση από την υπηκοότητα δεν είναι επιτρεπτή ή είναι εξαιρετικά δύσκολη.

Ο Bilal Shabib ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Δεν μπορεί να παραιτηθεί από τη συριακή του υπηκοότητα και δηλώνει βαθιά απογοητευμένος από το κλίμα στην κοινωνία και τις πολιτικές συζητήσεις.

«Είμαι ειδικός στην τεχνητή νοημοσύνη και την εικονική πραγματικότητα. Μπορώ να εργάζομαι από οπουδήποτε. Δεν είναι πια σίγουρο ότι θέλω να συνεχίσω να ζω στη Γερμανία», λέει.